Deelauto’s in Zaanstad: Samendoen klinkt zo simpel maar dat is het niet.

Rob Swart

Gisteren om 10:52

In het duurzaamheidsbeleid en het mobiliteitsplan van Zaanstad is er een prominente rol voor de deelauto. Hoe reëel is dat?

De Wormerveerse lease-ondernemer Dick Dekker wil deelauto’s neerzetten voor een deel van de bewoners van de woningen in en om de fabriek van Meneba in Wormerveer. Hij is benieuwd of het werkt. ,,Ik zie het als pilot. Ik kan de auto’s leveren en dan gaan we zien wat er gebeurt. Ik vind het super interessant om te kijken hoe zich dat ontwikkelt en ik ben bereid er drie tot vijf jaar input aan te geven en de data die daaruit komen met anderen te delen.’’

Een ding weet Dekker zeker. Zo makkelijk als deelauto’s nu genoemd worden als oplossing voor parkeerproblemen en als stimulans voor een andere mobiliteit, zo makkelijk is het niet. ,,Ik geloof wel dat er iets gaat gebeuren maar ik weet niet wat en hoe.’’

Welke auto?

Het begint al met de vraag welke auto je als deelauto inzet. Dekker: ,,Voor de een zal een Smart genoeg zijn, de ander wil een stationwagen. En als iemand de auto gebruikt om met zijn hond ergens heen te gaan, wil een ander er dan ook nog in rijden of vindt die de auto stinken? Er zijn heel veel factoren die keuze beïnvloeden.’’

Lease-ondernemer Dick Dekker van ProMobility.© Foto Pascal Fielmich

Die vraagstukken zijn niet universeel maar verschillen per wijk. ,,In Poelenburg of in Kervelstraat gaat het misschien nog lukken met een stel Smartjes. Maar aan de goudkust in Wormer heb je echt andere auto’s nodig. De behoefte is per wijk of per straat anders en dat moet dan ook gelden voor het aanbod.’’

Dekker heeft met zijn bedrijf Pro Mobility twaalfhonderd lease-auto’s rondrijden. De rekenmachine ligt altijd onder handbereik en blijft nooit heel lang onaangeroerd. ,,Iedereen roept het heel makkelijk over ‘mobility as a service’, het per reis inkopen van passend vervoer. Maar als ik kijk naar een gemiddelde investering van 27.000 euro voor een auto, dan vraag ik mij af wie dat risico gaat nemen. Met honderd auto’s praat je over 2,7 miljoen. En honderd auto’s is eigenlijk nog niks.’’

Kantelpunt

En dan natuurlijk de belangrijke vraag wat het de gebruiker gaat kosten en heeft hij dat bedrag er voor over. Dick Dekker: ,,Ik kan mij voorstellen dat iemand vanuit een bepaalde overtuiging voor een deelauto kiest, maar er is toch een financieel kantelpunt? Een bedrag waarvan iemand zegt: ik neem een eigen auto die altijd tot mijn beschikking staat.’’

Waarmee het volgende probleem aangeroerd is. Wat als de deelauto’s op een zeker moment allemaal geboekt zijn? ,,Dat kan dus niet’’, zegt Dekker. ,,Nee mag gaan optie zijn. Als dat gebeurt, staan er te weinig.’’

,,Tenslotte is de vraag waar je het voor doet . Als je kijkt naar een gebouw of een straat met vijftig huizen, met gemiddeld anderhalve auto voor de deur. Misschien kun je van die 75 auto’s er vijftien auto’s wegstrepen als daar vijf deelauto’s komen te staan. In theorie is dat aannemelijk. Maar wel heel veel werk voor een beperkt resultaat.’’

Greenwheels

Een handjevol deelauto’s staat klaar voor gebruik.

Er zijn een paar bedrijven in de Zaanstreek actief met deelauto’s: Greenwheels en Connect Car. Zij hebben auto’s staan waar abonnees gebruik van kunnen maken. Je kijkt op de app waar een auto beschikbaar is, reserveert die en gaat rijden.

Maar je kunt er niet echt op rekenen. Een momentopname: Greenwheels heeft drie auto’s beschikbaar in Zaandam, twee in Krommenie en een in Wormer. Connect Car heeft er drie in Zaandam staan en My Wheels nul.

Verder zijn er nog auto’s van particulieren die je kunt gebruiken via Snappcar of de ANWB. Ze zijn niet allemaal nieuw, er is er zelfs een van zestien jaar oud. Maar wie de volgende dag een auto nodig heeft kan kiezen uit enkele tientallen auto’s in de buurt. Een nadeel is wel dat bij het boeken van een auto toch blijkt niet elke auto echt beschikbaar is.

Iets nieuws

Erwin Vink van garagebedrijf Autovink is er de man niet naar om toe te kijken hoe de conventionele garage terrein verliest en af te wachten tot hij zijn zaak moet sluiten. ,,Ik zet liever een nieuw product in de markt en verbreed mijzelf met nieuwe materie. Ik heb inmiddels een hele nieuwe klantenkring erbij gekregen die ik nog nooit binnen heb gehad. Aparte mensen. Iets nieuws trekt andere klanten die geïnteresseerd zijn in dat nieuwe.’’

Vink verkoopt elektrische voertuigen op twee, drie of vier wielen en het aanbod laat zich het best omschrijven met ’alles behalve een auto’. ,,,Ik begon in 2018 met één dealerschap, nu zijn het er vijf. Het is een groeiende markt, maar nog steeds klein.’’

Stadsauto

Bij Vink staan steps, scooters, scootmobielen, brommobielen, overdekte scooters en overdekte scootmobielen. Steps hebben twee wielen. Scooters zijn er met twee, drie of vier wielen en als ze 45 kilometer per uur kunnen heten ze bromfiets of brommobiel. De bestuurder heeft dan een rijbewijs nodig. Zit er een dak op een brommobiel, dan wordt het ook wel een stadsauto genoemd. Een scootmobiel kan er op het oog net zo uit zien, maar dan is er geen rijbewijs nodig maar moet de bestuurder wel zestien jaar zijn.

Duizelt het? Dan ben je niet alleen. Volgens Erwin Vink zien zelfs de handhavers op straat het verschil soms niet. Maar het komt er op neer dat er voor iedereen wel een passend voertuig is dat weinig parkeerruimte vraagt en schoon rijdt.

Boodschappenauto

Vink gelooft dat het de toekomst is. ,,Veel mensen hebben een tweede auto. Die is er eigenlijk alleen maar om de kinderen naar school te brengen of een boodschap te doen. Die tweede auto kan er uit. Elektrisch stadsvervoer is schoon en goedkoop. En je komt goed voor de dag. Dat was vaak een bezwaar, dat je ergens verregend aankwam. Dat is niet meer zo. Je zit droog en veel modellen hebben zelfs airco.’’

Maar wie nu een scooter op brommobiel koopt rijdt daarna rond in een stad die er niet op gemaakt is. Binnensteden zijn ingericht op auto’s. Slechts hier en daar is ruimte om een scootmobiel te parkeren en te laden. Vink ziet het in Amsterdam, waar oudere verbrandingsmotoren niet meer toegestaan zijn, maar voor het schone alternatief niet genoeg voorzieningen zijn. ,,En hoe hard gaan we rijden? In Parijs is de maximum snelheid nu dertig kilometer per uur omdat er veel gebruikers op de weg zijn die geen vijftig kunnen rijden. Er zijn nog honderden vragen. Ik weet niet hoe snel het gaat, maar dat er de komende jaren grote veranderingen aankomen is zeker.’’

In de Honigfabriek in Koog aan de Zaan komen 95 woningen en de bewoners daarvan moeten het met zestig parkeerplaatsen doen waarvan er vijf gereserveerd zijn voor deelauto’s. Het is voor Ten Brinke Vastgoedontwikkeling de eerste keer dat het bedrijf woningen bouwt en er auto’s bij zet voor algemeen gebruik. Om te beginnen twee maar als de auto’s in een behoefte blijken te voorzien dan kunnen er meer komen, zegt Joris Zwijnen van Ten Brinke.

Animo

,,We zien in de markt dat de animo toeneemt’’, zegt Zwijnen. ,,Maar we weten niet hoe het gaat lopen, of veel mensen de auto’s gaan gebruiken. Het is voor ons een experiment. Het moet zich bewijzen.’’

De Honigfabriek staat tussen twee treinstations in en de bus rijdt er langs. Voor wie zonder eigen auto door het leven wil, is de ligging ideaal. Net als in Zaanstad bouwt Ten Brinke in het hele land steeds meer binnenstedelijk en nog maar zelden over de stadsrand. De ruimte in de stad is vaak beperkt en het zou helpen als er minder parkeerruimte nodig is. Zwijnen: ,,Er zijn voorbeelden dat met een deelauto vijf eigen auto’s komen te vervallen. Of dat de parkeerbehoefte met vijftien tot dertig procent afneemt. We gaan het in de komende jaren ontdekken. Dat we aan het begin van en verandering staan, is duidelijk.’’